Działanie wentylacji grawitacyjnej w dużej mierze uzależnione jest od warunków atmosferycznych, a te często są przyczyną złego jej działania. Jednym ze sposobów poprawienia tej sytuacji jest montaż wentylatorów wyciągowych na wlotach kanałów wywiewnych. Niestety ten sposób usuwania zużytego powietrza ma poważną wadę. Wentylacja działa tylko podczas pracy wentylatorów. Wirnik nie pracującego wentylatora skutecznie zamyka możliwość przedostania się powietrza do przewodu wywiewnego.
Skuteczniejszym, coraz częściej spotykanym sposobem wentylacji pomieszczeń w budynkach jest zastosowanie jednego, centralnego wentylatora wyciągowego. W tym przypadku następuje zastąpienie wentylacji grawitacyjnej, wentylacją mechaniczną - wyciągową. Decyzję, jaki rodzaj wentylacji zastosować w budynku najlepiej podjąć na etapie projektowania i wtedy odpowiednio zaprojektować kominy wentylacyjne lub prowadzenie lekkich przewodów wentylacyjnych, w zależności od rodzaju wentylacji. Jednak, również w budynkach już gotowych istnieje możliwość wykonania wentylacji mechanicznej, chociaż wykonanie prac modernizacyjnych może być związane z szerszym ich zakresem.
Przede wszystkim praca wentylatora ma charakter ciągły. Tak więc również wymiana powietrza w pomieszczeniach następuje w sposób ciągły, niezależnie od warunków atmosferycznych. Aby system działał prawidłowo należy zapewnić stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz np. przez nawiewniki.
Najważniejszym elementem układu jest centralny wentylator wyciągowy. Urządzenia do stosowania w budynkach jednorodzinnych mają zwykle kompaktową budowę i mały ciężar. Wyposażone są w silnik niewielkiej mocy – zwykle do 100 W, tym samym zużywają niewiele energii elektrycznej. Są ciche, znajdują się w zaizolowanej obudowie, dzięki czemu nie są uciążliwe dla mieszkańców. Obudowa posiada króćce do podłączenia przewodów do wyciągania powietrza z pomieszczeń oraz odciągu kuchennego, a także przewodu do wyrzutu powietrza na zewnątrz.
Układem wentylacji mechanicznej wyciągowej z centralnym wentylatorem można sterować, dostosowując jej wydajność do potrzeb mieszkańców budynku, tym samym zapewniając im komfortowe warunki mieszkania i odpowiednią jakość powietrza.
Jednym ze sposobów sterowania jest zmiana prędkości obrotowej wirnika wentylatora. Oczywiście jej zwiększenie spowoduje zwiększenie wydajności całego układu wentylacyjnego. Jednak regulatory przepływu powietrza, które znajdują się na króćcach wyciągowych, umożliwiają ustawienie na stałe tego parametru w niektórych pomieszczeniach np. w łazienkach. W pozostałych pomieszczeniach np. w kuchni przepływ powietrza się zwiększy.
Zastosowanie w układzie wentylacji wentylatora przystosowanego do współpracy z nawiewnikami i kratkami wyciągowymi higrosterowanymi pozwala na precyzyjniejsze sterowanie układem i co również jest ważne minimalizuje koszty ogrzewania budynku. Napływem oraz odpływem powietrza sterują nawiewniki oraz kratki czułe na aktualną wilgotność powietrza w pomieszczeniach. Należy zaznaczyć, że nawet, gdy wilgotność jest niska, wentylator pracuje, wymuszając minimalną wymianę powietrza. Ten sposób działania wentylacji nie powoduje niepotrzebnego wyziębiania pomieszczeń, dając oszczędność energii, ale również zachowując dobrą jakość powietrza w budynku.
Do wad wentylacji mechanicznej z centralnym wentylatorem można zaliczyć koszty zakupu urządzenia oraz montażu systemu. Jednak w przypadku wykonania układu na etapie budowy budynku, koszt może być mniejszy niż budowa kominów wentylacyjnych dla wentylacji grawitacyjnej.
System posiada szereg zalet: